ساختمان‌های بی‌هویت تهدیدکننده هویت شهری اصفهان  

می‌توان گفت فضاهای شهری و معماری به‌عنوان پدیده‌های انسان‌ساخت در فضای جغرافیایی در قالب بسته‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی معنا پیدا می‌کنند. شهر در قالب هویت‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی یک سازمان پویا و یک رهیافت چندوجهی است. یکی از مهم‌ترین علل تغییرات فضایی را می‌توان تأثیر تغییرات اجتماعی بر آن دانست. تغییر در برنامه‌ریزی و سیاست‌های مدیریت شهری نه فقط محیط فیزیکی و ساختار اقتصادی شهرها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ بلکه موجب تغییر ارزش‌های سنتی، فرهنگی و اجتماعی محیط نیز می‌شود. حال اگر این تغییرات به‌صورت اصولی مدیریت و برنامه‌ریزی نشوند، منجر به ازدست‌رفتن هویت شهری می‌شود. نکته مهم و حائز توجه این است که هویت هر شهر جدا از هویت شهروندان آن نیز نیستند. سازوکارهایی از جمله افزایش سطح مشارکت، تقویت تعاملات اجتماعی و توسعه همه‌جانبه باعث بسط احساس امنیت و ارتقای حس هویت و تعلق اجتماعی در جامعه می‌شود.

عوامل اجتماعی مانند پیوندهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، همبستگی و... بر ارتقای حس هویت و تعلق اجتماعی مؤثرند. در این تعاملات مردم رابطه قوی‌تری با محیط و جامعه خود برقرار می‌کنند و حس تعلق خاطر و هویت جمعی در آن‌ها تقویت می‌شود و این امر با محصوریت فضاهای و افزایش حس مشارکت اجتماعی همراه است. کارشناسان اعتقاد دارند باید به دنبال ایجاد هویت شهری و سروسامان دادن به سیمای شهر در مسیر توسعه پایدار شهری باشیم، چرا که توجه به زیست‌بوم شهر موجب می‌شود، محیط و سیمای شهری پویا، ارتباط‌پذیر، خلاق و نوآور باشد و حس تعلق‌پذیری، تازگی و نشاط شهری را به شهروندان هدیه کند. جلوه‌ها و زیست‌بوم شهری در مسیر پایداری شهر و ارائه نظم بصری سبب می‌شود، سیما و منظر شهری از آشفتگی و درهم‌تنیدگی به‌دور باشد تا آرامش شهروندی فراهم شود. اما در حال حاضر اگر شاهد هستیم که هر گوشه از شهر دارای شکل و شمایلی غیرمتعارف و گاها ارتفاع‌های نامشخص است ناخودآگاه ذهن هر شهروندی به سمت مدیریت شهری می‌رود و اینکه چگونه مدیریت شهری فارغ از شناخت اصولی از هویت شهر اجازه سر به فلک کشیدن این بناها را داده است. در مجموع باید دانست مقوله هویت در شهرسازی یکی از مفاهیم مهم و پر رنگی است که در سال‌های اخیر معماران توجه ویژه‌ای به آن داشته‌اند و ازآن‌جهت موضوع مهمی تلقی می‌شود که با القای هویت به شهر می‌توان حس تعلق و به‌نوعی حس هویت شهروندی را در بین شهروندان تقویت کرد و در نتیجه آن حس مسئولیت‌پذیری را نیز بسط و گسترش داد که این مسئله می‌تواند شروعی برای رشد و تقویت فرهنگی شهروندی باشد.